2008–2009 оқу жылындағы «Археология» пәні бойынша студентке арналған бағдарлама (Sillabus) 1. Курс жөніндегі негізгі ақпарат Факультет Тарих және дінтану Мамандық Тарихшы Пән Археология Семестр, курс 1 курс 2 семестр Пән коды Археология Кредит саны 2 Статус ОДД Сабақ жүргізілетін орын Тарих және дінтану кафедрасы Бағдарлама жетекшісі Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент Сабақ беретін оқытушылар Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент ^ 2. Пререквизиттер және постреквизиттер Перереквизиттер: алғашқы қауымдық құрылыс тарихы, Ежелгі дүние тарихы.. Постреквизиттер: Қазақстанның көне дәуірі, орта ғасыр тарихы, Ежелгі және қазіргі заман тарихы. ^ 3. Пәннің мақсаты мен міндеті Мақсаты – болашақ тарихшыларды археология пәнінің тарих ғылымында алатын орны мен міндеттері. Тәсілдері және даму тарихымен таныстыру, сонымен қатар осы жалпы курстың мақсатына дүние жүзіндегі аса ғылыми тұрғыдан ерекше құнды ескерткіштердің ашылу, зерттелу тарихы кіреді.Міндеттері: студенттерге археологияның тарих ғылымында алатын орны, археологиялық ескерткіштерді танып білумен қатар, оларды зерттеу тәсілдерімен де таныстырады ^ 4. Студенттің жұмыс уақытының жалпы жіктелуі Барлығы, сағаттар Аудиториялық сабақтар Аудиториядан тыс жүргізілетін сабақтар Дәрістер Тәжірибелік сабақтар Ауд. ОСӨЖ Офистік ОСӨЖ 2 кредитке 60 с. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / кездесу 15 сабақ 15 сабақ 20 сабақ 10 кездесу ^ 5. Пән мазмұны Халқымыздың тарихи кезеңдерін, оның көне ортағасырлардағы тарихын білу, үшін көп жағдайда археологиялық зерттеулер қажет. Тарихшылар сол археологиялық деректерді пайдаланып, жерімізде өмір сүрген алғашқы қауымының өмір тіршілігінің тарихын жазады. ^ 6. Курс саясаты Сабаққа кешікпей келуге міндетті, себепсіз сабақты жібермеуі тиіс, ауырып сабаққа қатыспаған жағдайда анықтама қағазын көрсетуге міндетті; барлық тапсырмаларды жеткілікті дейгейде белгіленген уақыт мерзімінде орындауы тиіс; оқыту мекемесіне сай этикет ұстауы қажет (лайықты киім үлгісін кию, оқу аудиторияларын ластамау) Өзіндік жұмыстың әр тапсырмасы балмен бағаланады. Ең үлкен балл студентке тапсырманы уақытында және жоғары сапамен орындағаны үшін беріледі. Тапсырманы уақытында оқытушыға өткізбеген жағдайда балл азаяды. Емтиханға кіруге рұқсат алу үшін студент ағымдағы және шептік бақылау нәтижесінде жоғары балл – 60 балл алукерек. Бұл норматив орындалмаған жағдайда ол қосымша тапсырма немесе берілген тапсырманың басқа вариантын орындау керек. Емтиханда студент ең көбі 40 балл алады. Ондай балл алу үшін емтихан билетіндегі барлық сұраққа толық және сапалы орындалған жауап беру керек. Жауабы толық болмаса немесе орындау сапасы төмен болса, онда балл мөлшері азаяды. 7. Әдебиет (негізгі және қосымша) Авдусин Д.А.Основы археологии. М.,1998 Байпақов Қ.М.,Қазақтың мәдени ескерткіштері,А.,1990 Жолдасбайұлы С. Ежелгі және ортағасырлардағы Қазақстан. А., 1995. Қазақстан тарихы. А., 2000. Байпақов Қ. Ежелгі қазақтың тарихы, 1998. Ысқақов М. Халық календары. А., 1994. М.Қашқари. Түбі бір түркі елі. М., 1982. ^ 8. Рейтинг балдары (үлгеру көрсеткіштері) № Сабақ түрлері және студент жұмысы 3 кридит 2 кредит 1 кредит 1. Дәрістер (Қатысуы және конспек) 15 (мак. 0,2 б.)семестр бойынша 3 б. 15 (мак. 0,2) семестр бойынша 3 б. 15 (мак. 0,2) семестр бойынша 3 б. Аудитория жұмыс 2. - СОӨЖ мак. 0,6 б. 5 – 0,6 б.4 – 0,4 б.3 – 0,2 б.семестр бойынша 6 б. мак. 0,6 б. 5 – 0,6 б.4 – 0,4 б.3 – 0,2 б.Семестр бойынша 6 б. мак. 1 б. 5 – 1,44 – 1,23 - 1 семестр бойынша 14 б. 3. Семинар сабақтағы белсенділігі Мак. 0,8 б. 5 – 0,8 б.4 – 0,6 б.3 – 0,4 б.семестр бойынша 8 б. Мак. 0,8 б.5 – 0,8 б.4 – 0,6 б.3 – 0,4 б.семестр бойынша 8 б. 4. Межелік бақылау (7 апта ) – мак 20 б.(14 апта) – мак 20 б. 40 40 40 5. Реферат (7 апта ) – мак 1,5 б. мин 1 б.(14 апта) – мак 1,5 б. мин 1б. Мак 3 б Мак 3 б Мак 3 б 6. Ағымдағы бақылау 60 60 60 7. Аралық аттестация 40 40 40 8. Пән бойынша барлығы 100 100 100 ^ СЕМИНАР САБАҚТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ Семинар: Археологиялық зерттеулер мен қазбалардағы әдістер мен тәсілдер. 1) Археологиялық ескерткіштердің зерттелу тарихы. 2) Археологиялық қазбалар және қазақ тарихының жаңа беттері. Семинар: қазақстандағы археология ғылымының дамуы. Археология ғылымынң дамуына алғашқы үлес қосқан тарихшылар. Қазіргі кезде қазақстанда тас ғасырының зерттелуі. Семинар: Тас ғасыры: геологиялық және археологиялық дәуірлер мен кезеңдер. Жер тарихын геологиялық кезеңдеу. Тас дәуірінің археологиялық кезеңделуі. Семинар: Адамның пайда болуы және ежелгі гоминидтер. Ежелгі гоминидтердің тіршілік еткен ортасы. Неандерталь адамдары Германия, қырым, Өзбекстандағы адам сүйектері. Семинар: қазақстан мен Орта Азияның тас ғасыры. Қазақстан және Орта азия жеріндегі кельтеминар мәдениеті. Ескерткіштер. Қоныстар. Семинар: Қола ғасыры: дәуірлері мен кезеңдері. Қола дәуірінің кезеңделуі. Орта азияның қола дәуірі. Семинар: Андронов және Бегазы-Дәндібай мәдениеттері. Қола дәуіріндегі Андрон мәдениеті. Бегазы-дәндібай мәдениет. Семинар: қазақстанның темір ғасыры. Қазақстан жеріндегі ерте темір дәуірі. Археологиялық ескерткіштер. Семинар: Еуразияның скиф-сақ мәдениеттері. Скифтер. Құл иеленушілік көріністері. Рулық құрылымы. Сақ-скиф тайпалық одақтары. Өркениетті елдермен қарым-қатынасы. Семинар: Еуразияның ғұн-сармат дәуірі және мәдениеттері. Ғұн-сармат кезеңдері, ескерткіштері, хронологиясы. Ақжар мәдениеті. Діни наным-сенімдері, дүниетанымы. Семинар: Еуразия жерінің антикалық археологиясы. Антикалық және орта ғасырдағы Кавказ. Орта-Азия, Армения, Әзірбайжан антикалық дәуірде. Семинар: Түрік-қыпшақтардың археологиялық ескерткіштері мен мәдениеттері. Алтай түркілерінің ескерткіштері. Жерлеу әдет-ғұрыптары. Батыс Қазақстан және сырдария жеріндегі оғыз, иегенег (қыпшақ) ескерткіштері. Қоныстары. Семинар: Орта Азияның ортағасырлық археологиялық ескерткіштері. Орта Азияның ортағасырлық ескерткіштері. Орта ғасырдағы Алтай мен сібір. Семинар: Шығыс Еуропаның ортағасырлық археологиясы. Көне дәуірдегі славяндар. Материалдық мәдениет. Волга Бұлғариясы. Көне киев. Москва археологиясы және славяндар. Семинар: Қазақстанның ортағасырлық археологиясы. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық қалалар. Сарайшық (Түркістан) археологиясы. Қазақ жеріндегі ірі археологиялық ескерткіштер.^ РЕФЕРАТ ТАҚЫРЫПТАРЫ1. Қазақстанның егемендік алғаннан кейінгі археологиялық ғылымы. 2. Дүниежүзілік палеолит дәуірін кезендеулер мен оның шекаралық межесі. 3. Мезолит және неолит терминдері жөнінде,мінездемесі,кезеңдеулері мен межелері. 4. Орта Азияның қола дәуірі. 5. Қазақстанның қола дәуірі. 6. Кавказдың қола дәуірінің археологиялық ескерткіштері. 7. Ресейдің қола дәуірі. 8. Ерте темір ғасыры,оның бөлінуі,мінездемелері. 9. Скиф-сармат мәдениеті. 10. Кавказдың ортағасырлық археологиясы. 11. Қара теңіз жағалауының антикалық қалалары. 12. Орта Азияның ортағасырлық археологиясы. 13. Қазақстанның ортағасырлық қалалары мен қоныстары. 14. Ресейдің ортағасырлық археологиясы. 15. Кавказдың антикалық қалалары.ГЛОССАРИЙАвсролопитектер – екі аяғымен қозғалып жүретін адам тектес қазбадан табылған маймылдар.Австролопитек – маймылтектес адамдар.Антропогенез – адамның шығу тегі.Антропоморфтық – адам тәріздес.Аостар – сармат тайпаларының бірі.Керамика – қыштан жасалған ыдыс-аяқ.Колун – жарғыш тас.Кроманьон – қазіргі заманғы адам «ақыл иесі адам».Қорған – көне бейітке құмнан не тастан қойылған үйме белгі.Меандрлар – әшекейлі ирек сызықтар.Мезолит – орта тас дәуірі.^ Мустье – орта палеолит.Неандерталдар – қазбалы көне адамдар, питанкроптардың ұрпақтары, кроманьдардың бабалары.Некрополь – сағана.Неолит – жаңа тас дәуірі.^ Нуклеус – қару-жарақ жасауға пайдаланылған тас ядро.Палеозология – ертеде болған хайуандарды олардың қалған қалдықтары бойынша зерттейтін ғылым.Палеолит – көне тас дәуірі.Парадарайалар – сақ тайпалары.Петроглиф – тасқа салынған сурет.Питекантроп – неандерталдықтан бұрынғы ең көне қазбалы адам.Питекантроп – неандерталдықтан бұрынғы ең көне қазбалы адам.^ Порлихромдық стиль – нәрселерді әшекейлеудің әрқиялы әдістерін қолдану.Рабат – қаланың қолөнершілері тұратын шеткері жағы.Регалиялар – өзгешелік белгілері.Роксоландар – сармат тайпаларының бірі.Синантроп – Қытайдан табылған қазбалы адам.Сфероидтар – көпқырлы құралдар.Тенгриандық – түркі тайпалары ішінде тәңірі құдайға табыну.Тихрахаудалар – сақ тайпаларының бірі.Үрлеу процесі – рудадан темір алу әдісі.Хаомаваргалар – сақ тайпалары.^ ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМIНегiзгi:Авдусин Д.А. Основы археологии. М., 1998.Байпаков К.М., Таймагамбетов Ж.К. Археология Казахстана. А., 1993.Мартынов И.А. Археология. М., 1996.Мартынов И.А., Шер Я.И. Методы археологического исследования. М., 1989.Қосымша:Алпысбаев Х.А. Памятники нижнего полсолить Южнего Казахстана. А., 1979.Медоев А.Г. Геохронология полеолида Казахстана. А., 1962.Таймагамбетов Ж.К. Памятники каменного века. А., 1987.Калиева С.С. Поселение кожай. А., 1998.Массон В.М. Первые цивилизации. А., 1989.Маргулан А.Х. Бегазы-Дондыбаевская культура центрального Казахстана. А., 1979.Акишев К.А. курган Иссык, А., 1978.^ 9. СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАҒАЛАУ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ.а) студенттердің білімін бағалау өлшемі: Баға %-к мазмұны Әріптік жүйемен бағалау. балдары Дәстүрлі жүйемен бағалау 95-100 А 4,0 өте жақсы 90-94 А- 3,67 85-89 В+ 3,33 жақсы 80-84 В 3,0 75-79 В- 2,67 70-74 С+ 2,33 орташа 65-69 С 2,0 60-64 С- 1,67 55-59 D+ 1,33 50-54 D 1,0 0-49 F 0 қанағаттанарлықсыз ^ Жұмыс түрлерінің және олардың тәртіп талабы. Семестр ағымында студент орындауға міндетті:дәріс және семинар сабақтарына міндетті түрде қатысу, белсенділік таныту;дәріс сабағында жазбаша конспект жазу;3 – мерзімдік бақылау тапсыру: 1-коллоквиум (ауызша түрде) – 10 шы аптада, 2-тестік бақылау сұрақтары – 5-ші және 14-ші аптада;жұмыс жоспары бойынша СӨЖ (студенттердң өзіндк жұмысы) тапсыру; 1) таңдаған тақырып бойынша реферат қорғау (семестр көлемінде); 2) тарихи терминдер мен және түсініктермен жұмыс (2 рет), (6-шы, 12-ш аптада); 3) эссе жазу (1 рет), 11 аптада. Жоғарыда көрсетілген талаптардың барлығын белгіленген уақыт мерзімінде орындауға міндетті.^ 2008–2009 оқу жылындағы «Қосалқы тарихи пәндер» бойынша студентке арналған бағдарлама (Sillabus) ^ 1. Курс жөніндегі негізгі ақпарат Факультет Тарих және дінтану Мамандық Тарихшы Пән Қосалқы тарихи пәндер Семестр, курс 2 курс 3 семестр Пән коды Қосалқы тарихи пәндер Кредит саны 3 Статус ОДД Сабақ жүргізілетін орын Тарих және дінтану кафедрасы Бағдарлама жетекшісі Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент Сабақ беретін оқытушылар Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент ^ 2. Пререквизиттер және постреквизиттер Перереквизиттер: алғашқы қоғам тарихы, қазақстан тарихы, жалпы тарих Постреквизиттер: деректану, археология, шығыс тілдері, мұрағаттану т.б. ^ 3. Пәннің мақсаты мен міндеті Мақсаты – студенттерді тарихи оқиғалардың әр алуан дерек көзін саралауға, тарих ғылымын жан-жақты игеруге, зерттеуге үйрету;Міндеттері: студенттерге тарихтағы теориялық мәселелерді қосалқы тарихи пән деректерді арқылы ғылыми-теориялық мәліметтерге сүйене отырып, тұжырым жасауға үйрету. ^ 4. Студенттің жұмыс уақытының жалпы жіктелуі Барлығы, сағаттар Аудиториялық сабақтар Аудиториядан тыс жүргізілетін сабақтар Дәрістер Тәжірибелік сабақтар Ауд. ОСӨЖ Офистік ОСӨЖ 3 кредитке 90 с. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / кездесу 30 сабақ 15 сабақ 20 сабақ 25 кездесу ^ 5. Пән мазмұны Кiрiспе. Пәндердiң әр алуандығы және олардың тарихи ғылымындағы алатын орны. Қосалқы тарихи пәндердiң тарих ғылымдарының бөлiнбес бiр бөлiгi ретiндегi және адамзат, тарихи iлiмдердегi рөлi. Тарихи негiздердi анықтап, мерзiм белгiлеудегi қосалқы тарихи пәндердiң рөлi. ^ 6. Курс саясаты Сабаққа кешікпей келуге міндетті, себепсіз сабақты жібермеуі тиіс, ауырып сабаққа қатыспаған жағдайда анықтама қағазын көрсетуге міндетті; барлық тапсырмаларды жеткілікті дейгейде белгіленген уақыт мерзімінде орындауы тиіс; оқыту мекемесіне сай этикет ұстауы қажет (лайықты киім үлгісін кию, оқу аудиторияларын ластамау) Өзіндік жұмыстың әр тапсырмасы балмен бағаланады. Ең үлкен балл студентке тапсырманы уақытында және жоғары сапамен орындағаны үшін беріледі. Тапсырманы уақытында оқытушыға өткізбеген жағдайда балл азаяды. Емтиханға кіруге рұқсат алу үшін студент ағымдағы және шептік бақылау нәтижесінде жоғары балл – 60 балл алукерек. Бұл норматив орындалмаған жағдайда ол қосымша тапсырма немесе берілген тапсырманың басқа вариантын орындау керек. Емтиханда студент ең көбі 40 балл алады. Ондай балл алу үшін емтихан билетіндегі барлық сұраққа толық және сапалы орындалған жауап беру керек. Жауабы толық болмаса немесе орындау сапасы төмен болса, онда балл мөлшері азаяды. 7. Әдебиет (негізгі және қосымша) Артықбаев Ж.О. Этнология. А., 2006. Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. А., 1994. Токарев С.А. История зарубежной этнографии. М., 1983. Народы мира. Историко-этнографический справочник. М., 1982. Ақынжанов М.Б. Қазақтың шығу тeгi туралы. А., 1957. Төлеубаев А.Т. Религи доисламских верование в семейной обрядности казахов. А.,1991. Казахи. Историко-этнографическое исследование. А., 1994. ^ 8. Рейтинг балдары (үлгеру көрсеткіштері) № Сабақ түрлері және студент жұмысы 3 кридит 2 кредит 1 кредит 1. Дәрістер (Қатысуы және конспек) 15 (мак. 0,2 б.)семестр бойынша 3 б. 15 (мак. 0,2) семестр бойынша 3 б. 15 (мак. 0,2) семестр бойынша 3 б. Аудитория жұмыс 2. - СОӨЖ мак. 0,6 б. 5 – 0,6 б.4 – 0,4 б.3 – 0,2 б.семестр бойынша 6 б. мак. 0,6 б. 5 – 0,6 б.4 – 0,4 б.3 – 0,2 б.Семестр бойынша 6 б. мак. 1 б. 5 – 1,44 – 1,23 - 1 семестр бойынша 14 б. 3. Семинар сабақтағы белсенділігі Мак. 0,8 б. 5 – 0,8 б.4 – 0,6 б.3 – 0,4 б.семестр бойынша 8 б. Мак. 0,8 б.5 – 0,8 б.4 – 0,6 б.3 – 0,4 б.семестр бойынша 8 б. 4. Межелік бақылау (7 апта ) – мак 20 б.(14 апта) – мак 20 б. 40 40 40 5. Реферат (7 апта ) – мак 1,5 б. мин 1 б.(14 апта) – мак 1,5 б. мин 1б. Мак 3 б Мак 3 б Мак 3 б 6. Ағымдағы бақылау 60 60 60 7. Аралық аттестация 40 40 40 8. Пән бойынша барлығы 100 100 100 ^ СЕМИНАР САБАҚТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ Семинар: Полеографиялық қосалқы тарихи пән ретінде қалыптасуы. 1) Көне жазба ескерткіштерін зерттеудегі палеграфияның қызметі. 2) Ойма жазу. Иерроглифтер. Көне түрік рудникалық жазу. Семинар: Геральдика мен сфрагистиканың қосалқы пән ретіндегі рөлі. Геральдиканың дамуы. Геральдикалық рәміздер. Мөр – тарихи дерек көзі. Семинар: Қазақстан Республикасының нышандары. Елтаңба. Мемлекеттік ту. Әнұран. Орталық мемлекеттік мекемелердің мөрі. Семинар: Вексиллология. Виксиллология атаулары. Әлемдегі вексиллологиялық орталықтар. Семинар: «Фалеристика» ұғымы. Фалеристиканың құрылымы. Тарихтағы алғашқы наградалар. Семинар: XVI–XVII ғғ. алғашқы Еуропалық медальдер. Иван Грозный тұсындағы алғашқы орыс медальдары. Шығыс наградалары. Латын Америкасының наградалары. Семинар: тарихи метрология пән ретінде қалыптасуы мен дамуы. Метрологияның Еуропа, Ресейде дамуы. Өлшем бірліктерінің таралуы. Семинар: қазақтың байырғы өлшемдері. Жеті күнді санау. Жыл санау, ай аттары. Жыл аттары. Семинар: қазақтың уақыт өлшемдері. Астық пісуіне, азық-түлікке қатысты өлшемдер. Тәулік мезгілдерінің атаулары. Семинар: Қазақтың ұзындық өлшемдері. Саусақпен өлшенетін, қолмен, аяқпен өлшенетін ұзындық өлшемдері. Қашықтық, тереңдік, ауырлық өлшемдері. Семинар: Тарихи хронология. Ежелгі өркениет күнтізбелері. Египет, Қытай, Майя, Вавилон. Хронологияның мәліметтерімен әдістер тарихы. Қазақстардың хаолықтық аспан денелері туралы ілімі. Семинар: Нумизматика – қосалқы ғылыми пән. Монеталар тарихының зерттелуі. Нумизматика терминдері. Түрік ақшалары. Семинар: Генеалогия ғылымының дамуы. Геральдика және генеология дамуы. Қазақ халқының шежіресі. Семинар: Дипломатика туралы ұғым. Дипломатиканың маңызы. Дипломатика және басқа тарихи ғылыми салалар байланысы. Семинар: Тарихи ономастика. Тарихи ономастика туралы түсінік. Тарихи топономика. Этномика тарихи антропонимика.^ РЕФЕРАТ ТАҚЫРЫПТАРЫ Тарихи қосалқы пәндердiң даму тарихы. Көне қолжазбалардың сыртқы белгiлерi. Шығыс славяндардaғы жазудың шығyы. ығыс және Батыс Европа монеталары тарихы мен дамуы. Көне түpiк руникалық жазбалары. Қазақ шежiресi. Рулық таңбалар. Гербтердiң шығy тарихы. Тәуелсiз Қазақстанның марапаттау жүйесi. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк рәмiздерi. Қазақстанның эпиграфиялық ескерткiштерi. Орыстардың өлшем жүйесi. Ортағасырлық Қазақстан нумизматикасы. ХVIII-ХХ ғғ. Қазақстанның тарихи топонимикасы. Генеалогия және әлеуметтiк этикет жүйесi.ГЛОССАРИЙАвеста – сақтар жөніндегі ежелгі ғылым.^ Айқап – ХХ ғ. басындағы ең беделді қазақ мерзімді баспасөз құралы.Антропология – адамның шығу тегін, биологиялық даму заңдылықтарын зерттейтін ғылым.Археология – адамзаттың өткен тарихын заттық деректер бойынша зерттейтін ғылым.Астрономия – аспан денелерін, олардың қозғалысын, пайда болуын зерттейтін ғылым.^ Генотистік сенім-наным – ата-текті пір тұту.Геральдика – орта ғасырларда кеңінен таралған ерекше белгілерді зерттейтін ғылым.Жеті жарғы» – әдет-ғұрып заңдар жинағы.Жүз – тарихи-шаруашылық аймақ деген маңынаны білдіреді.^ Зекет – малдан жиналған салық.Зороастризм – отқа табыну.Космология – әлем жарықтарының аттары.Космополит – биология, медицина, геология салысындаға біраз тағылған айып.Қосалқы тарихи пәндер – тарихи түп деректерді зерттейтін ғылым.Қоянды жәрмеңкесі – қазақ даласында 1848 ж. ашылған жәрмеңке.Қыстау – көшпенділердің қысқы тұрағы.Метрология – өлшемдер мен ақша есебі системасын зерттейтін ғылым.Нумизматика – монеттердегі текстерді, жазуларды зерттейтін ғылым.Ономастика – тіл білімінің жалқы есімдерін зерттейтін сала.Палеография – жазу-сызу материалды, өрнектердің ерекшеліктерін зерттейтін ғылым.Петроглиф – тасқа салынған суреттердің ғылыми атаулары.Репатрияция – отанына оралу.Текстология – әдеби шығармалардың тексі тарихына назар аударатын ғылым.Теология – дін туралы ілім. Теология – құдай туралы ілім.Топономика – географиялық атауларды зерттейтін ғылым.Ұлыс – әкімшілік саяси ұйым.Хронология – уақыт өлшемі туралы ғылым.Эпиграфия – тас плиталардың металдан, саз балшықтың, бұйымдардың үстіндегі жазуларды зерттейтін ғылым.Этимология – жеке географиялық атауларды зерттейтін ғылым.^ ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМIНегiзгi: Ведение в специальные исторические дисциплины. Издательство МГУ. 1990. Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974. Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская метрология. М., 1975. Нумизматика и эпиграфика. М., 1970. Тихомиров М.Н., Муравьев А.В. Русская палеография. М., 1966. Пронштейн АЛ., Кияшко В.Я. Хронология. М. 1981.Қосымша: Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970. Гербы и флаги ССР. М.,1972. Геральдика – материалы и исследования. Л., 1988. Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. XVIII-XIX вв. М., 1981. Вокруг света. Геральдический альбом. №2,1990. Государственные символы Республики Казахстан. Алматы, 1997. Казаманова Л.Н. Введение в античную нумизматику. М., 1969. Федоров-Давыдов Г.А. Монеты рассказывают. М., 1963. Фенглер Х., Гирроу Г., Унглер В. Словарь нумизмата. М., 1982. Бурнашева Р.З. Монетный материал с городища Отрар-тобе. // Новое в современной нумизматике и нумизматическом музееведении. Л., 1987. Каменцева Е.И., Шостьин Н.А. Метрология. //Советская историическая энциклопедия, Т.9. М., 1966. Хинц В. Мусульманские меры и веса с переводом в метрическую систему. М.,1970. Катанов Н.Ф. Восточная хронология. Казань, 1920. Гумилев Л.Н. Древние тюрки. Алматы,1994. Искаков М. Халық календары. Алматы,1994. М. Қашқари. Түбi бiр түркі елi. Алматы, 1993.^ 9. СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАҒАЛАУ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ.а) студенттердің білімін бағалау өлшемі: Баға %-к мазмұны Әріптік жүйемен бағалау. балдары Дәстүрлі жүйемен бағалау 95-100 А 4,0 өте жақсы 90-94 А- 3,67 85-89 В+ 3,33 жақсы 80-84 В 3,0 75-79 В- 2,67 70-74 С+ 2,33 орташа 65-69 С 2,0 60-64 С- 1,67 55-59 D+ 1,33 50-54 D 1,0 0-49 F 0 қанағаттанарлықсыз ^ Жұмыс түрлерінің және олардың тәртіп талабы. Семестр ағымында студент орындауға міндетті:дәріс және семинар сабақтарына міндетті түрде қатысу, белсенділік таныту;дәріс сабағында жазбаша конспект жазу;3 – мерзімдік бақылау тапсыру: 1-коллоквиум (ауызша түрде) – 10 шы аптада, 2-тестік бақылау сұрақтары – 5-ші және 14-ші аптада;жұмыс жоспары бойынша СӨЖ (студенттердң өзіндк жұмысы) тапсыру; 1) таңдаған тақырып бойынша реферат қорғау (семестр көлемінде); 2) тарихи терминдер мен және түсініктермен жұмыс (2 рет), (6-шы, 12-ш аптада); 3) эссе жазу (1 рет), 11 аптада. Жоғарыда көрсетілген талаптардың барлығын белгіленген уақыт мерзімінде орындауға міндетті.^ 2008–2009 оқу жылындағы «Мұражай» пәні бойынша студентке арналған бағдарлама (Sillabus) ^ 1. Курс жөніндегі негізгі ақпарат Факультет Тарих және дінтану Мамандық Тарихшы Пән Мұражай Семестр, курс 2 курс 3 семестр Пән коды Мұражай Кредит саны 2 Статус ОДД Сабақ жүргізілетін орын Тарих және дінтану кафедрасы Бағдарлама жетекшісі Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент Сабақ беретін оқытушылар Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент ^ 2. Пререквизиттер және постреквизиттер Перереквизиттер: археология, алғашқы қауымдық құрылыс тарихы. Постреквизиттер: қазақстан тарихы, мәдениеттану, өлкетану, деректану, философия т.б. арнайы пәндер. ^ 3. Пәннің мақсаты мен міндеті Мақсаты – студенттерге жалпы адамзат баласының өмірінде заттық және рухани мәдениетті танытуда, зерттеу мен насихаттау.Міндеттері: студенттердің музей жұмысында ғылыми жинақтау, экспозициялық, көрмелік, білімдік бағыттарда жастарды тәрбиелеу. ^ 4. Студенттің жұмыс уақытының жалпы жіктелуі Барлығы, сағаттар Аудиториялық сабақтар Аудиториядан тыс жүргізілетін сабақтар Дәрістер Тәжірибелік сабақтар Ауд. ОСӨЖ Офистік ОСӨЖ 3 кредитке 45 с. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / кездесу 15 сабақ 15 сабақ 15 сабақ ^ 5. Пән мазмұны Музей табиғат пен адам қолымен жасалған өнер туындыларын және көне заман ескерткіштерін үлгі нұсқаларын жинақтаушы, сақтаушы, насихаттаушы және бұл мұраларды ұрпақтан ұрпаққа жеткізе отырып, осы негізде қоғам мүшелеріне тәлім-тәрбие беретін ғылыми-мәдени жіне рухани мекеме. ^ 6. Курс саясаты Сабаққа кешікпей келуге міндетті, себепсіз сабақты жібермеуі тиіс, ауырып сабаққа қатыспаған жағдайда анықтама қағазын көрсетуге міндетті; барлық тапсырмаларды жеткілікті дейгейде белгіленген уақыт мерзімінде орындауы тиіс; оқыту мекемесіне сай этикет ұстауы қажет (лайықты киім үлгісін кию, оқу аудиторияларын ластамау) Өзіндік жұмыстың әр тапсырмасы балмен бағаланады. Ең үлкен балл студентке тапсырманы уақытында және жоғары сапамен орындағаны үшін беріледі. Тапсырманы уақытында оқытушыға өткізбеген жағдайда балл азаяды. Емтиханға кіруге рұқсат алу үшін студент ағымдағы және шептік бақылау нәтижесінде жоғары балл – 60 балл алукерек. Бұл норматив орындалмаған жағдайда ол қосымша тапсырма немесе берілген тапсырманың басқа вариантын орындау керек. Емтиханда студент ең көбі 40 балл алады. Ондай балл алу үшін емтихан билетіндегі барлық сұраққа толық және сапалы орындалған жауап беру керек. Жауабы толық болмаса немесе орындау сапасы төмен болса, онда балл мөлшері азаяды. 7. Әдебиет (негізгі және қосымша) Раимханова К., Қатран Д. Музей ісінің теориясы мен практикасы. А., 2002. Музееведение. М., 1985. Левыкина К.Г. Музееведение. М., 1988. Ионина Н. 100 великих музеев мира. М., 2000. ^ 8. Рейтинг балдары (үлгеру көрсеткіштері) № Сабақ түрлері және студент жұмысы 3 кридит 2 кредит 1 кредит 1. Дәрістер (Қатысуы және конспек) 15 (мак. 0,2 б.)семестр бойынша 3 б. 15 (мак. 0,2) семестр бойынша 3 б. 15 (мак. 0,2) семестр бойынша 3 б. Аудитория жұмыс 2. - СОӨЖ мак. 0,6 б. 5 – 0,6 б.4 – 0,4 б.3 – 0,2 б.семестр бойынша 6 б. мак. 0,6 б. 5 – 0,6 б.4 – 0,4 б.3 – 0,2 б.Семестр бойынша 6 б. мак. 1 б. 5 – 1,44 – 1,23 - 1 семестр бойынша 14 б. 3. Семинар сабақтағы белсенділігі Мак. 0,8 б. 5 – 0,8 б.4 – 0,6 б.3 – 0,4 б.семестр бойынша 8 б. Мак. 0,8 б.5 – 0,8 б.4 – 0,6 б.3 – 0,4 б.семестр бойынша 8 б. 4. Межелік бақылау (7 апта ) – мак 20 б.(14 апта) – мак 20 б. 40 40 40 5. Реферат (7 апта ) – мак 1,5 б. мин 1 б.(14 апта) – мак 1,5 б. мин 1б. Мак 3 б Мак 3 б Мак 3 б 6. Ағымдағы бақылау 60 60 60 7. Аралық аттестация 40 40 40 8. Пән бойынша барлығы 100 100 100 ^ СЕМИНАР САБАҚТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ Семинар: Музей ісінің негіздері. 1) Музейтану ғылымынң дамуы. 2) Музей ісінің негіздері. Семинар: Музей ісінің негізгі ұғымдары. Музей жәдігері. Музей, музей ісі. Семинар: Музей және музей ісі құрылымы. Музейтану ғылыми пән. Музейтану құрылымы. Семинар: Музей жүйесі және жіктелуі. Музей жүйелері. Музейлердің негізгі топтары. Семинар: Тарихи музейлердің қалыптасуы. XVI–XVII ғасырларда музейлердің қалыптасуы. XIX ғ. екінші жартысы мен XX ғғ.музейлер. -7. Семинар: Музей қорларын сақтау. Температуралық-ылғалдылық. Жәдігерлерді ауадағы зиянды заттардан сақтау. Музейдегі жорық түсу тәртібі. Музейдегі биологиялық режим. Семинар: Музейдегі ғылыми-ағартушылық жұмыс. Музейдің негізгі жұмысы – экскурсия. Музей заттарының түрлері. Семинар: Музейдің мәдени-көпшілік және тәрбие жұмысы. Музейдің мәдени-көпшілік жұмыстары. Музейдің тәрбиелік жұмыстары. Семинар: Музей – зерттеу орталығы. Зерттеу орталығының ерекшелігі. Музейдің әлеуметтік институттар жүйесіндегі орны. Семинар: Президенттік мәдени орталығы. Музейдің құрылуы, дамуы, тарихы. Музей атритумы. Семинар: Қазақстандағы музейлер. Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени қорық музейі. «Абай-шәкірім» мемориалдық кешені. Семинар: Қазақстандағы музейлер. «Әуезов үйі» – атты ғылыми-мәдени орталық. Г.Н. Потанин атындағы Павлодар тарихи-өлкетану музейі. Семинар: Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Орталық музейі. Музейдің құрылуы, даму тарихы. Музей залдары. Қазақстандағы музейлер. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Ә. Қастеев атындағы өнер музейі. Қазақстан Республикасы ҰҒА археология мезейі.^ РЕФЕРАТ ТАҚЫРЫПТАРЫ Абайдың Мемлекеттік тарихи-мәдени қорық музейі. «Абай-Шәкәрім» мемориялдық кешені. «Әуезов үйі» атты ғылыми-мәдени орталық. ҚР Мемлекеттік Орталық музейі. ҚР Мемлекеттік Ә. Қастеев атындағы өнер музейі. ҚР ҰҒА археология музейі. Қ.И. Сәтпаевтің мемориалдық музейі. С. Мұқанов пен Ғабит Мүсіреповтің мемлекеттік әдеби-мемориалдық музейі. Ш. Уәлихановтың «Алтын емел» Мемлекеттік мемориалдың музейі. ықылас атындағы республикалық халық саз аспаптар музейі.ГЛОССАРИЙАкмиматизация – өзгеріске ұшырау.Аксиология – бағалылық.Аттрактивтік – көңіл аудару, назарды күшейту.Гербарий – өсімдіктерді кептіру.Гигроскопиялық – органикалық ылғал тартқыш.Демография – өзгеріске ұшырау.Коммуникативтік – хабарламалық.^ Люкс – жорық түсірудің өлшемі.Репрезентативтік – ұқсаса жәдігерлердің артықшылығын анықтай білу.Сементика – мәндік.Этомологиялық коллекциялар – көбелектер сақтау.^ ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМIНегiзгi:Раимханова К., Өатран Д. Музей ісінің теориясы мен практикасы. А., 2002.Левыкина К.Г. Музевеедение. М., 1988.Ионина М.А. 100 великих музеев мира. М., 1999.Основы экскурсионного дела в музеях. М., 1959.Вопросы музейной работы. М., 1974.Музевеедение. М., 1988.Алмазов Ю.А. Вопросы хронения и консервации музейных материалов в ІІІ. 1999.^ 9. СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАҒАЛАУ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ.а) студенттердің білімін бағалау өлшемі: Баға %-к мазмұны Әріптік жүйемен бағалау. балдары Дәстүрлі жүйемен бағалау 95-100 А 4,0 өте жақсы 90-94 А- 3,67 85-89 В+ 3,33 жақсы 80-84 В 3,0 75-79 В- 2,67 70-74 С+ 2,33 орташа 65-69 С 2,0 60-64 С- 1,67 55-59 D+ 1,33 50-54 D 1,0 0-49 F 0 қанағаттанарлықсыз ^ Жұмыс түрлерінің және олардың тәртіп талабы. Семестр ағымында студент орындауға міндетті:дәріс және семинар сабақтарына міндетті түрде қатысу, белсенділік таныту;дәріс сабағында жазбаша конспект жазу;3 – мерзімдік бақылау тапсыру: 1-коллоквиум (ауызша түрде) – 10 шы аптада, 2-тестік бақылау сұрақтары – 5-ші және 14-ші аптада;жұмыс жоспары бойынша СӨЖ (студенттердң өзіндк жұмысы) тапсыру; 1) таңдаған тақырып бойынша реферат қорғау (семестр көлемінде); 2) тарихи терминдер мен және түсініктермен жұмыс (2 рет), (6-шы, 12-ш аптада); 3) эссе жазу (1 рет), 11 аптада. Жоғарыда көрсетілген талаптардың барлығын белгіленген уақыт мерзімінде орындауға міндетті.^ 2008–2009 оқу жылындағы «Тарихи өлкетану» бойынша студентке арналған бағдарлама (Sillabus) ^ 1. Курс жөніндегі негізгі ақпарат Факультет Тарих және дінтану Мамандық Тарихшы Пән Тарихи өлкетану Семестр, курс 1 курс 1 семестр Пән коды Тарихи өлкетану Кредит саны 2 Статус ОДД Сабақ жүргізілетін орын Тарих және дінтану кафедрасы Бағдарлама жетекшісі Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент Сабақ беретін оқытушылар Молдабаева М.М. т.ғ.к.., доцент ^ 2. Пререквизиттер және постреквизиттер Перереквизиттер: алғашқы қоғам тарихы, Қазақстан археологиясы, қазақ халқының этнографиясы Постреквизиттер: деректану, тарихи қосалқы пәндер ^ 3. Пәннің мақсаты мен міндеті Мақсаты – студенттерге өлкетанудағы әр алуан дерек рөлін мағлұматтарының маңызын ашып көрсете отырып өлкетану жұмыстарының негізгі бағыттарын көрсетіп, оның тарих ғылымының дамуына қалай әсер ететінін көрсету арқылы Қазақстандағы тарихи өлкетанудың тарихын және дамуын оқыту;.Міндеттері: студенттердің бойында Отанға деген сүйіспеншілікте тәрбиелеу тарихы өлкетанудың тарихымен терең таныстыру болып табылады. Студенттердің алған білімін күнделікті өмірмен практикамен байланыстырып оларды ғылыми іздені жұмыстарын үйрету. ^ 4. Студенттің жұмыс уақытының жалпы жіктелуі Барлығы, сағаттар Аудиториялық сабақтар Аудиториядан тыс жүргізілетін сабақтар Дәрістер Тәжірибелік сабақтар Ауд. ОСӨЖ Офистік ОСӨЖ 2 кредитке 60 с. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / саб. 50 мин. / кездесу 15 сабақ 15 сабақ 20 сабақ 10 кездесу ^ 5. Пән мазмұны Кіріспе. Тарихи өлкетану пәні еліміздің әрбір аймақтарына қатысты тарихын әлеуметтік экономикалық, саяси демографиялық дамуын, ерекшеліктерін табиғаты мен табиғи байлығын жан-жақты оқытады. Тарихи өлкетануды білудің патриоттық тәрбиелік тұстарын еліміздегі тарихи мәдение мұраны сақтау насихаттау зерттеу мәселелерімен байланыстыра отырып қарастырылады. ^ 6. Курс саясаты Сабаққа кешікпей келуге міндетті, се