Рэдагаванне службовых дакументаў (Беларус)

МНСТЭРСТВА АДУКАЦЫ РЭСПУБЛК БЕЛАРУСЬ УПРАЛЕННЕ АДУКАЦЫ МНГАРВЫКАНКАМА МНСКАЕ ВЫШЭЙШАЕ ПРАФЕСЯНАЛЬНАЕ ВУЧЫЛШЧА ЭЛЕКТРОНК ПЕРШАПУБЛКАЦЫ ЛАДЗМРА КАРАТКЕВЧА 4 КУРСАВАЯ РАБОТА ПРАДМЕТ Рэдагаванне службовых дакумента на беларускай мове Катрэнк Вольг навучэнк курса групы 45 Кранк выкладчык

Жаняровч П.П. Мнск 2001 Змест ВЛЬНЮС ЧАСЦНКА МАЙГО СЭРЦА2ЛСТ УЛАДЗМРА КАРАТКЕВЧА ДА ВУЧНЯ ГУДЗЕВЦКАЙ СШ. 3ЛЮБУЮ СПРАВУ РАБЦЬ ХВАЦКА3НАЙПЕРШ СУДЗЦЬ ЧЫТАЧУ 7РОДНАЯ МОВА.8САМАЯ ЦКАВАЯ НАВУКА ЖЫЦЦ10 ВЛЬНЮС ЧАСЦНКА МАЙГО СЭРЦА ГОРАД мой Любо мая да цябе зарадзлася так дано, што я нават не помню кал. думаю, што буду любць,

пакуль жыву. Я дзячны табе за светлыя веснавыя ранк над Нерыс, над Вльняй, кал жыхары спяшаюцца да працы, за спякотныя подн на Росах, за золкя кастрычнцкя змярканн блытанне вулак старога горада, за жотыя залатыя лстапады на Антолак, за язычок зыркага агню Анну, за нверстэцк квартал са Святаянскм мурам, у якх стольк сяго перажыл геро мах твора, за цшыню музея за агенчык тульных, гасцнных

корчма. яшчэ за цшыню твах архва, у якх адраб чорт ведае кольк гадзн. Праходзячы па твах плошчах, я збра ус сваю псьменнцкую кайстру кнуты кмсьц жарт, вобраз прыгнечанага бядой чалавека, шчаслвую, светлую смешку дзцяц, якое ляжыць у калясцы, разумную размову са старым мастаком у ягонай майстэрн, важлвы позрк бабул, што прысела на лацы. я тут стольк набра ружа шыпшыны, нкчэмнасц высакароднасц, чалавечай сцпласц нявядальнай красы, што цяпер, кал б ус гэта вытрас з свай кайстры,

ста бы зусм бедным. Але Вльнюс Вльня гэта не тольк адзн з любмых мах псьменнцкх палгона, да квартала якога я прыстасоваю характары чынк свах героя, н сапрады часцнка майго сэрца, таму што тут я дыха на поныя грудз, таму што тут я проста жы Кольк перамерал крока мае ног па твах гарбатых тратуарах Кольк верша я тут напса Кольк нечаканых цудоных думак нарадзлася тут горад гэта каталзатар, як абуджае вялкя, часам парадаксальныя думк Кольк падары ты мне нязмернай радасц бязмежнага болю, за якя я рона

бласлаляю цябе. Тут сплялся культуры нашых народа, як каран лтоскх беларускх дрэ на мяжы але хба сць тая мяжа, як плынь беларускх лтоскх рэк. Непадзельная выпакутаваная нашым пакаленням гсторыя з першых яшчэ няцврдых крока, з тых дзн, кал падужэлыя жо, разам рушыл на Грунвальд бць крыжако там зрабл канец х крывавым нашэсцям да самых апошнх часо. Мой Вльнюс, мая Вльня, хадз-папахадз я твам вулцам-вулачкам.

Але адзн дзень прынс мне светлай туг больш за се ншыя. 10 сакавка1964 года, кал спонлася сто гадо, як пакарал смерцю Кастуся Калноскага, я яшчэ прыцемках прайшо увесь яго шлях ад Дамнканскх муро на рагу вулц Гаралса Гедрыса там н бы зняволены да Лукшак, дзе ля сцен кляштара св. Якуба стаяла шыбенца.

А пасля таксама пехатою пайшо на месца, дзе хавал павешаных на тэрыторы тагачаснай цытадэл, падняся на гару Гедымна. Я не веда, дзе там ляжаць яго косц, але се пасядзець бачы, як над горадам абуджаецца ранак. У тую ранцу горадзе выпала шэрань, тонкая сыпкая, нбы цукровая пудра, галнк дрэ пакрылся лгкм неем. Сонца, узыходзячы, пазначыла ружовай фарбай верхавны званц, а потым перада мною раскнуся горад увесь пафарбаваны ружовы колер ад прамення сонца лгк, як хвост райскай птушк.

Вось так я шанава памяць Кастуся Калноскага. Нбы разам з Беларуссю Лтвой чака свтання новага дня, за як так упарта аж да смерц змагася н. Цяпер я ведаю, што шмат чаго можа прадракаць мне лс як кожнаму ншаму чалавеку але мам жыцц, поным усялякх нечаканасцей, акрамя сяго ншага, бы Вльнюс, Вльня, той ранак на гары Гедымна. Горад мой, ты не абнесены мурам, але самыя лепшыя муры сэрцы вльнюсца лтоца, беларуса, паляка

усх. Людзей. ма сэрца гэта каменьчык, пакладзены гэтыя муры. Пераклад з лтоскай Ялны КСЯЛВАЙ ЛСТ УЛАДЗМРА КАРАТКЕВЧА ДА ВУЧНЯ ГУДЗЕВЦКАЙ СШ Дарагя вучн Вельм зрадаваны, што ваш гурток займаецца такой добраю справай. Рабце яе надалей. Вывучайце, ведайце, любце нашу вечна жывую беларускую мову нашу лтаратуру. Кнга наша за апошня часы вырасла да сапрадных вышынь.

Лтаратура наша выходзць паступова рады лепшых лтаратур свету. я веру, што пройдзе час яе паважаць любць будуць на сй Зямл, магчыма, нават, на народнай, на жывой нашай мове. Бо лтаратура наша адна з тых рэдкх лтаратур, якая, нягледзячы на нтэлектуалзм, нкол не губляла сувяз з чалавекам працы, з яго мовай, а значыць моцная не тольк розумам прыгажосцю, але слай, чысцнй, прастатой, непадробнай народнасцю. Я давол шмат чытаю.Паверце мне, многм нашым паэтам псьменнкам мог бы ганарыцца

кожны на Зямл народ. Ганарыцеся вы. Ганарыцеся свам лтаратурай мовай. Ваш Уладзмр КАРАТКЕВЧ 8 лютага 1966 г. ЛЮБУЮ СПРАВУ РАБIЦЬ ХВАЦКА Пазнаць таямнцы мастацкага свету Уладзмра Караткевча без шчырай, адкрытай гаворк з м немагчыма. Да таго ж трэба ведаць усю яго творчасць, каб адчуць хваляванне яго аналтычнага розуму яго мкненне

да раскрыцця складаных праблем мнулага Беларус. Часта творах У .Караткевча пераплятаецца старажытная велч дынамка прыгоднцкага апавядання легендарна-паэтычным пераламленн гстарычнай рэальнасц. Стыль яго нагадвае мне чымсьц старажытны, амаль бязлюдны замак, як замак Яноскх ,Дзкае паляванне караля Стаха, як адраджаецца майстэрскаю рукою любнага справу спрактыкаванага рэстаратара Пакуль ветлвы гаспадар гатава каву, я, седзячы выгодным крэсле, магла агледзецца у доме

пiсьменнiка асаблiвая, артыстычная утульнасць. На сцяне вiсяць старажытныя беларускiя скульптуры з дрэва. А з кутка мудра глядзiць на мяне Майсей таксама драляная скульптура, як пазней растлумачы Уладзiмiр Караткевiч, знойдзеная проста балоце, у адной з шматлiкiх яго экспедыцый па роднай зямлi I вось ужо цпла дымяцца кубкi, i гаркава-чорны напой схiляе да гутаркi Вельмi дзiуна атрымалася са мною усмiхаючыся, пачынае н.

Шчыра кажучы, я не збiрася стаць пiсьменнiкам. Але пiсаць пача дано, яшчэ школе. Пiса i вершы i прозу у асноным для сябе. Се-тое з маей пiсанiны было змешчана школьным рукапiсным часопiсе. А аднойчы разам з сябрам вырашы пабываць на радзiме нашага любiмага Янкi Купалы. Пешшу дайшлi да Вязынкi. Аб гэтым падарожжы я напiсау i пасла жонцы паэта Уладзiславе Францане лiст. Яна ключыла яго зборнiк

Янка Купала. Збор матэрыяла аб жыццi i дзейнасцi паэта. Так з явiся мой першы друкаваны твор У гэтым жа годзе адзiн мой знамы папрасi, каб я прысла яму проста так, пачытаць, свае вершы тады я настанiча на Украiне, i н занс iх у Вожык i Полымя. З Вожыка я атрыма пiсьмо прыблiзна такога зместу Малады чалавек, з Вашым талентам лепш бiць i брукаваць каменне на бруку.

Мяне гэта, прызнацца , не вельмi i засмуцiла . А вось у Полымi пасля гэтага цалкам ужо нечакана для мяне з явiся мой верш Машэка, i я падума, што се ж нешта змагу рабiць. Пасля паступова пачалi друкаваць мяне i iншыя часопiсы Перш чым пачаць пiсаць, чалавек пачынае чытаць. Цi помнiце першую прачытаную вам кнiгу - Шчыра кажучы, першую кнiгу не помню, таксама як i не помню сябе такога, каб не уме чытаць.

Пача чытаць у трохгадовым узросце непрыкметна навучыся ад старэйшых. Дома была вялiкая бiблiятэка, i я захапляся мастацкай лiтаратурай, часцей за с не па зросце. Пазнамiся паступова з беларускаю, рускаю i краiнскаю лiтаратурамi, пазней з польскай Зразумела ж, як i ва сiх, у вас былi любiмыя атары, любмыя творы - Што датычыць любiмых твора, то iх вось так раз i назасды няма.

У кожным узросце ме улюбнца i баго. Чытаю кожнага залежнасцi ад настрою. Калi н светлы то Пушкiна, гнены ранняга Купалу, Багдановiча,Шачэнку, калi настрой фiласофскi i грэблiва непрымiрымы да смуроду i пошласцi - проста хоць на дуэль Лермантава, Гарэцкага i Льва Талстога, роны добрыя гiстарычныя раманы Сянкевiча, лепшыя рэчы Аляксея Талстога. I, прызнаюся, хоць ведаю, што сй-той скрывiцца, перад працай,

якая патрабуе разлiчанай, завостранай думкi, вельмi люблю чытаць добрыя дэтэктывы. Сапрады добрыя. Да iх залiчваю не толькi Сiмянона i лепшыя раманы Агаты Крысцi, але й роднага па духу Стывенсана. I, калi браць вяршынi, на якiя нават дыхаць цяжка Брато Карамазавых А каго з х вы вучылся псьменнцкай справе - А у каго вучыся Складанае пытанне. Бадай што, нi кога не вучыся манеры спосабу мыслення.

Затое ва сх вучыся любвi да чалавека i людзей людства i жаданню па меры сваiх слабых сiл таксама хоць крышку дапамагчы iм. Хоць бы на адно кароткае iмгненне. Вучыся хняму жаданню падаць чалавеку, кал яму, можа, сумна самотна, сгнал Смялей. Ты не адзн. З беларускх псьменнка вучыся гэтаму, мабыць, найбольш у Багдановча, Купалы, Коласа Гарэцкага. ншых ужо назва.

Ага сярод х ледзь не забы Кплнга. Аднак засды стараюся заставацца с ж самм сабою. Кал добрая думка, якая хвалявала мяне гадам, выльецца на паперу, а пасля я сустракаю нешта падобнае выказанае глыбей лепей у творах ншых сучасных псьменнка, адчуваю вялкае задавальненне. Гэта азначае, што думка наслася паветры, што так думал ншыя, што я не адзн Што больш за с хвалюе вас, кал пачынаеце працаваць над новай кнгаю -

Думаю пра тое, каб напсаць першы аркуш без адзнай памарк. Гэта значыць, што пасля с пойдзе добра. Ма своеасаблвае правла я не прытрымлваюся эстэтык пакрэсленнага рукапсу. Любую справу трэба рабць хвацка. Дзесяць гадо вучыся, але кал зяся за сякеру, дык сячы як належыць. Думаю над кожнаю фразаю, варочаю яе мазгах нават сто разо, кожны раз мяняючы, вымаляю яе голас, перабраю мноства варыянта тольк тады запсваю самую, на мой погляд , удалую, начыста намртва

Пра што вы пшаце, або ншым словам асноная рухаючая сла вашай творчасц - Справа тым, што наш час людз чымсьц нвелруюцца. Носяць аднолькавае аддзенне, жывуць у падобных дамах, кватэрах, хатах ядуць адны тыя ж стравы, побыт людзей амаль аднолькавы - ц будзе гэта Маскве, ц Мнску, у Вльн, у Рызе Але ж кожны народ у многм менавта свам спосабам жыцця, мыслення. Кал, скажам да прыкладу, узяць дзесяць тысяч аднолькавых кавалачка смальты пакласц х побач, то атрымаецца

проста падлога ваннай, а кал кавалачк будуць рознакаляровым можна зрабць цудоную мазайку. Я за тое, каб кожны народ, першую чаргу мой, ме свой воблк, ме свой колер, свае адценн, бы непадобны да суседа, выклка пачцвае здзленне жаданне яму наследваць, жыць такм свам яскравым, непадобным, страшэнна працяглым жыццм А для каго пшаце - Для тых, хто любць чытае мяне каб парадаваць х. Для тых, хто не любць каб раззлаваць. Для тых, хто яшчэ не ведае гсторы, даняй культуры лтаратуры

Беларус каб абудзць х цкавасць Часта сюжэты вас мудрагелстыя - Так. гэта таму, што я стараюся пражыць свой век як найцкавей, каб дзень не бы падобны на дзень. Кал працую - ну, тады, вядома, дн больш-меньш аднолькавыя розняцца тольк тым, пра што я сення пшу, тады я проста працую без адпачынку, днм ноччу. А вось кал работы часова няма то тады я ду мора з рыбакам, лалю з м рыбу, слухаю прымаю дзел у х размовах Швэндаюся па самых глухх кутках фатаграфую хай па-аматарску

старыя цэрквы, курганы, гарадзшчы, тыпы людзей Еду ншыя гарады прападаю там па кнгасховшчах ц розных цкавых людзей ду лес, раскладваю вогншча, хаджу па весках, складаю капы сена, адным словам, працую жыву. Трэба здымацца кно рол каталцкага свяшчэннка здымаюся. Трэба пагутарыць з мядзведзем гутару. Трэба бервяно абчасаць умею Карастаючыся пачатай тэмай, запытаю што вам найбольш падабаецца самм сабе -

Абсалютна нчога А што не падабаецца - Вы што, допыт мне чыняеце з усмешкаю янай строгасцю пытае ен. А вогуле, магчыма, не падабаецца мая звычка мешвацца розныя справы, якя чыняцца на белым свеце. Падабаецца блукаваць у такх мясцнах, дзе яшчэ мала хто бы, апускацца пячоры, лазць па падземных хадах пад старым будынкам, разгадваць усякага роду загадк той жа час гэта мне не падабаецца, таму што прыносць кучу беда. Нядана, напрыклад, два таварышы здумал патарыць адзн апсаны мною маршрут моцна пацярпел там.

Я прашу х прабачэння засцерагаю перш чым узяцца за нешта такое, спытайце мяне. Мнул гады чора адносна бяспечнае месца можа сння пагражаць, скажам, абвалам ц нават нечым горшым. Не рызыкуйце там, дзе рызыкава я. Бо там, дзе я шо на рызыку, я, урэшце, адказва тольк за самаго сябе. Сабой, а не пакутам сумлення за кагосьц А кал паставць пытанне так ц знама вам пачуцц творчай няпэненасц - Не. Я нкол не бяруся псаць аб тым, да чаго мяне не ляжыць душа.

Кал я ведаю аб чым я хачу псаць, я ведаю як псаць. Таму мяне практычна няма чарнавко. сць тольк накды сюжэта. Накды гэтыя падобны на галаваломку, сам чорт нагу зломць. Там ус геро, абстанока, планы месца дзеяння, жылл дзейных асоб аж да таго, што вдаць з кожнага акна. Падрабязныя бяграф героя яны пасля не войдуць у твор, але, ведаючы х, я ведаю, як будзе паводзць сябе

чалавек у самых складаных абставнах, манеры героя, хня чынк ншыя дэтал. Абдумаю як след сядаю за стол. Кал штосьц не клецца, пахаджу па пако, пакуру, каву згатую зно за работу. Слова павнна лезц на сва месца адразу, як цвк. апошняя гэта справа сто разо выцягваць яго абцугам забваць зно Уладзмр Сямнавч, а чаму вы назвал свой апошн празачны твор Зброя аповесцю Ц не з яляецца яна своеасаблвым працягам рамана

Каласы пад сярпом твам галоныя геро адны тыя ж - Не. Гэта не працяг рамана, а яго адгалнаванне. Галоныя геро тыя ж, але яны дзейнчаюць у ншых умовах ншы раз не зусм так, як табе хочацца. Дзеянне адбываецца Маскве. Але гэта не Масква Пушкна Бялнскага, дзе жывуць высокм дэалам ц, прынамс, добрым манерам, дзе ветлва цалуюць ручк дамам, дзе гутараць аб высокх матэрыях, дзе пануе павага да людзей.

Гэта Масква Сухарак Хтрова рынка, маскоскае дно, якое Гляроскаму не снлася Значыць, аповесць трэба спрымаць як самастойны твор, кал я не памыляюся - Тольк так. У нас у Прыдняпро, норавы заседы был сць такя кал гулянне сда апошн рубель, кал просш то ад душы, а пагражаеш каму-небудзь яму не здабраваць А тут Алесь трапляе абсалютна чужое, незразумелае яму асяроддзе, дзе можна прыгразць забыць, дзе на

словах можна дараваць, але да смерц помнць зло пры зручным выпадку дарыць. Адным словам, дзе законы такя хочаш выжыць умей хтрыць, выкручвацца, хлусцць Але ж мэта Алеся яго сябро застаецца па-ранейшаму тая ж Так, м трэба знайсц купць зброю, хоць бы 3000 ружжа для пастанца. А гэта справа далка не простая Пэна, таму аповесць называецца

Зброя, ц яе назва мае ншую, унутрана-падтэкставую нагрузку - Ваша прада, назва смвалчная. Зброя гэта значыць, што так нельга жыць далей грамадству, у якм жыве Алесь, што наступ час мяняць самадзяржаны лад, што народ прыйшо да гэтага рыхтуе сваю зброю Як растлумачыл б вы сваю нязменную цкавасць да гстарычных сюжэта - На гстарычных сюжэтах я ствараю сваю мастацкую матрыцу будучага.

Кал ты пэнай стуацы калсьц зраб так, а не накш, то праз сто, тысячу гадо ты падобных абставнах зробш у нечым падобны чынак. Кожны гстарычны сюжэт гэта адкрытая размова з сучаснкам. А дзе яшчэ можна паказаць так пона чалавека, што стаць перад выбарам, км яму быць, кал не на фоне гсторы, вайны, экстрэмальных умо, у якя трапляе гэты чалавек праяляецца весь да канца, да тых рыс характару, якя н, можа, сам не падазрава сабе - А што вы скажаце пра свой раман

Чорны замак Альшанск У чым побач з прыгоднцка-дэкрутыным гсторыя, сучаснасць Гэта чысты дэтэкты. нчога больш Дазвольце не згадзцца. Ва сх вашых творах гэты раман не выключэнне, на мой погляд, прысутнчае як характэрны нутраны падтэкст гсторыка-патрыятычны пачатак, як нясе сябе сапрадную люблнасць ва с роднае прыроду, гсторыю культуру Беларус. кал адкнуць ус гэта глядзець на раман тольк як на займальны чысты дэтэкты то, напэна гэта не

Караткевч А я нкол не лчы дэтэктывам раман пра маера Пронна. Дэтэкты, кал яго разумець як трэба, гэта таксама добрая лтаратура другая справа ц здоле я Замку узняцца да яе. Перш за се таму, што там не павнна быць голай схемы, па якой дзейнчаюць загадзя ясныя нам геро, а павнны быць жывыя людз. яшчэ павнна быць смяротная нянавсць да зла Кажучы пра сувязь гсторы сучаснасц, я хацела б пачуць вашу думку аб тым, па якой прычыне некаторыя псьменнк

творы з часам старэюць Цяжка адказаць на гэта пытанне адназначна А вы спомнце, кольк шэрых клетак у чалавечым мазгу. Яны адмраюць. Стамляецца старэе псьменнк, а разам з м чытач. Старэюць праблемы. Старэюць часы. Не так ужо рэдка бывае, што целам чалавек яэ малады, а душою безнадзейна стары наадварот. Гэта бяда. Крыдна тое, што маючы галаве шмат новых сюжэта, ты не можаш, як у маладосц,

сядзець за сталом па дзесяць-дванаццаць гадзн не стаючы Я хачу сказаць вось што. Творы, напсаныя псьменнкам на злеце сл, часцей за се астаюцца яго лепшым творам, жывуць дога. Думаю, што мала хто цяпер стане перачытваць Астравы акяне Хеменгуэя, але тое, што ен напса на злеце свах сл будзе хваляваць яшчэ дога Прабачце, я мела на вазе тое, што некаторыя псьменнк або х асобныя творы праз гадо 20 30 , а то меньш,

ужо не цкавыя да х не вяртаюцца. Напэна, у мам пытанн не так прагучала слова старэюць. Працягваючы пачатую думку, я спытала б якя чалавечыя якасц вы больш за се цэнце псьменнка Якя якасц не старэюць - Прадзвасць Нкол не хлус, кал пшаш. Асаблва пра дужа важныя пытанн зла дабрын, любв нянавсц, смерц бяссмерця, гуманзму чалавеканенавснцтва. Але нават малых дробязях дзейнчае гэты закон не хлус, пшы так як сць другая справа, што выпадк могуць

быць неймаверныя. Ус адно кал чагосьц не ведаеш, лепш не бярыся за пяро. Была са мной адна гсторыя атрымлваю лст ад аднаго чытача май Чазен, вучонага-блага, як абвнавачва мяне тым, што схлус, апсваючы эпзод з леапардам там н адгрызае галаву забтага м звера. Маля, такога не бывае. Ведаю я звычк многх звяро, сам шмат назра за м на далекм Усходзе. Расказвал мне пра такую прывычку шматлкя палясошчык, з якм я сустракася там.

Але вдаць для майго блога гэтага мала. Тады мне давялося-так палазць па кнгах. рэшце я с ж знайшо. У кнзе Запаведнк Кедравая падзь, выдадзенай да 50-годдзя гэтага запаведнка, я рэшце чорным па белым прачыта на старонцы 43 Интересно, что у всех его леопарда жертв, даже если они не полностью съедены, всегда отсутствует голова. Кнгу гэтую лку ншых, пса дырэктар запаведнка, мой добры знамы А.Панкрацье. Трэба псаць так, каб не хлусць н вялкм, н малым якм бы неверагодным не было тое, пра што

расказваеш. Трэба, каб табе неаглядна верыл. Тады цябе будзе больш шанца, што ты дажэй не састарэеш Фолкнер аднойчы сказа Кал хочаш даведацца, хто добры псьменнк, запытай у яго калег, яны кажуць на яго свай непрыязнасцю. Кольк гэтай парадаксальнай думцы рацы - Ну кал, скажам, прымяраць гэтую думку на мяне, то няма на Беларус горшых псьменнка, чым Барадулн Танк, Панчанка

Брыль, або, скажам, Быка. Нкол жыцц я не казва на х свай непрыязнасцю, хоць я не сяедны некаторыя хня рэчы могуць мне не падабацца. Гэта псьменнк, якя б зрабл гонар кожнай лтаратуры. А Фолкнер Што ж, магчыма, Фолкнер па-свойму чымсьц мае рацыю. Гэта, мабыць, было сказана хвлну цяжкага расчаравання сабе людзях, кал на хвлну падума, што праца твая дарэмная, у хвлну, кал табе адказ на пары душы адказал дарам.

Крывадушныя людз не пераводзяцца Уладзмр Сямнавч, уявце сабе, што вас папрасл скласц анталогю з пяц атара сусветнай лтаратуры. Якх бы вы выбрал - Я жо адказа. Гэта с адно, што выбраць пяць чалавек, якх можна зяць ва ратавальную шлюпку. Тольк пяць, а астатня загнуць. Не жо Я бяру з сабою шлюпку сх, а кал яна пры гэтым затоне разам са мною, то няхай . Нельга пакнуць кагосьц. Усе яны аднолькава пакутавал над словам над лсам людзей.

Паказваючы на кнжныя палцы, н працягвае - Усе яны мае любмыя псьменнк. х так шмат, кожны з х мне да смерц дараг. Усе яны са мною тольк пяцх з х я не магу назваць. Вазьмце сх, хто люб людзей, мучыся за х бы сумленны. Вазьмце сх, хто зя за правла цудоныя словы Дон-Кхота Сеньры, вас пяцра вы напал на аднаго. Значыць, няма вашай рацы.

Баранцеся, сеньры Ус жыцц найлепшыя з нас стараюцца быць верным гэтаму прынцыпу. Был верныя. Верныя зараз. дасць бог будуць яшчэ. А як гэта давалася кожнага хай судзяць людз. З У. Караткевчам гутарыла Роза СТАНКЕВЧ. НАЙПЕРШ СУДЗЦЬ ЧЫТАЧУ - Уладзмр Сямнавч, атрыманне лтаратурнай прэм, няма сумневу падзея для псьменнка прыемная, радасная як мне здаецца, крышачку сумная Чаму Бачыце, кал пачынаюць псьменнку даваць прэм, узнагароды, часцей

за с яму жо не 20 год. На жаль Значыцца, чалавек ты немалады або зусм стары. А хто з гэтым хоча пагадзцца - Я як Вы ставцеся да папулярнасц, да шырокага чытацкага прызнання - Да фанфарна-барабаннага няк. Хоць бы яго не было. А вось кал адчуваеш сапрадную павагу да таго, што ты кажаш, няхай сабе чымсьц не згаджаюцца гэта засды радуе хвалюе. Скажу вам па сакрэце ус-так прыемна, кал зойдзеш у бблятэку жартам спытаеш сваю кнгу,

а бблятэкарка разводзць рукам Прабачце, два месяцы як апошн экземпляр сцягнул Або кал выпадкова сустрэнешся з выпадковым чалавекам, як выпадкова тва штосьц чыта нават выпадкова запомн тва прозвшча Слова за слова, глядзш разгарэлася спрэчка, а там нехта некага на лапатк пакла. Вось гэта мне падабаецца Лтаратурная прэмя, якую Вам прысудзл, носць мя вана Палавча Мележа гэта, мабыць, выклкае нейкя асаблвыя думк, пачуцц -

Я люблю Мележа. як чалавека, як псьменнка. У шмат якх пытаннях лтаратуры, мастацтва наогул, хочацца верыць, мы был аднадумцам, хоць здарался гарачыя мужчынскя спрэчк. Аднак не помню нашых адноснах адчужанасц, няшчырасц за гэта дзячны лсу. таму прысуджэнне гэтай лтаратурнай прэм дял мяне з ява вельм асабстая радасць мая замешана на жнвеньскай журбе - А якм Вам бачыцца звяно Мележа беларускай лтаратуры, наогул у нашай нацыянальнай культуры -

Як шмат каму залатым. Нкол не забуду тое непарананае ражанне, якое зрабл на мяне Людз на балоце. Гэта было падобна на выбух бомбы. Жывыя людз. Жывыя стрэх на хатах. Жывое балота навокал. ПАЛЕССЕ. Вельм хацелася б напсаць так густа, так глыбока, як напсаны гэты раман, як напсаны лепшыя старонк ншых мележаскх кнг. Цяпер да гэтага яшчэ абавязвае прысуджаная прэмя яго мя

У чым, на Вашу думку, думку атара, сакрэт такога шчаслвага вяртання рамана Нельга забыць да шырокага чытача - Твор гэты шматпланавы, у пэнай меры экперыментальны. Гсторыя тут суседнчае з сучаснасцю, проза з паэзяй, лрыка з жыццвым сухм рэалзмам. Такое спалучэнне было тады навной у нашай лтаратуры, ды й цяпер яшчэ рэдка сустракаецца. Мабыць, у гэтым адна з прычын таго, што раман чытаецца

Адна з прычын але не галоная, бо, акрамя чыста лтаратурных прыма форма, чалавек у творы засды знаходзць яшчэ штосьц свай, глыбока асабстае - апошняе, традыцыйнае пытанне над чым Вы цяпер працуеце - У выдавецтве Беларусь рыхтуецца да друку вялк альбом, прысвечаны надзвычай цкаваму старажытнаму гораду Мсцславу. Гэта радзма мае мац, а значыць мая радзма. Напса да гэтага выдання невялк ступ, як апошнм дням дашлфоваю.

Што атрымаляся найперш меркаваць чытачу. З Уладзмрам КАРАТКЕВЧАМ гутары Уладзмр ЯГОДЗК. РОДНАЯ МОВА Дзве старонк, дваццаць ц дзвесце А можа тысячы тысяч Ус адно, нават х будзе мала, каб годна славць цябе, родная беларуская мова. Таму што мльны твах людзей свам снаваннем свам з самага пачатку дзн кожным трапным словам, кожнай любонай ц гненай думкай, кожным зншчальным, здеклвым, ранчным або, наадварот, добрым, лрычным сказам славяць

цябе. славць будуць, пакуль не скончыцца жыцц людское думка людская на Зямл. Мова Скарыны Буднага, мова Багдановча Купалы, Багушэвча Коласа, мова соцень геня, што яшчэ прыйдуць. Мова нтэлгента беларускх, мя якх легн. Мова настанка паэта, вучовых кампазтара, але перш за с мова дзесяц мльна людзей па см свеце ад Уругвая да Далкага

Усходу , галонае, на нашай беларускай зямл. Мова першай матчынай калыханк апошняга бывай, мова стараданх архва новых школ на Палесс, можа пажацелых статута мова кахання. Мова плытагона, сялян, акадэмка шахцра на саляных капальнях. Мова, якая можа с можна сказаць словы невыказаннай пяшчоты можа дарыць так, што не станеш. Гнутк, спявучы, адвечна новы нструмант, без якога радасць не радасць, каханне не каханне, бяседа не

бяседу, сяброства не сяброства нянавсць не нянавсць. Няма цябе вось няма суцяшэння горы. Няма цябе вось нямы язык, нельга сказаць слова радасц. А кал бць сабе у галаву цалкам дурную думку, што нейкм далкм будучым цябе не будзе, то нашто нам тады такая будучыня Таму што се мы ад настанка да паэта любм цябе, таму што ты самы важлвы наш здабытак, мы меру сл нашых не дазваляем не будзем дазваляць, каб нехта выказва да цябе пагарду.

Тым больш дзка, што яшчэ нядана зламысныя лупы прарочыл табе знкненне. Мала таго, сам дбал аб м са стараннем, вартым лепшага жывання. Што ж, ваны Бязродныя вартыя тольк пагарды, як усе тыя, якя, адвярнушыся, праходзяць ля матчынай хаты. Яны проста не ведаюць, як дзел рыхтуе лс таму чалавеку, як пазбався мовы. А каб ведал, то жахнулся б. Тольк ж нават гэтага не дадзена хнм бедным мазгам.

Старая хронка данесла да нас жудасную горкую гсторыю. Тэтоны захапл земл пруса, старая пруская мова паступова знкла, вось на турнр мейстерзнгера прыйшо апошн пруск спявак паэт вайдэлот. н спява дзвосныя песн пра подзвг продка, пра каханне смеласць, пра вернасць дружбу. н апява прыгажосць свай зямл, але нхто яго не разуме. Яму не дал скончыць, бо рыцары рагатал, як ашалелыя. паднесл старому вайдэту прыз сто гарэха свстуно.

Глыбок сэнс гэтай гсторы ясны, як божы дзень нямы той чалавек, як забы мову продка, не можа н спана вылць сваю душу, выявць сябе. Па пальцах можна пералчыць выпадк, кал, напрыклад, псьменнк стварае на чужой мове нешта нават не геняльнае, а проста вартае друкавання, а не сметнка скажам, паляк Кажанеск ста англйскм псьменнкам Джозефам Конрадам. Але нават геняльны Пушкн, дасканала ведаючы французскую, пса на й дужа пасрэдныя вершы.

Тое самае можна сказаць пра польскя вершы Лучыны рускя Багдановча. А яны ж таксама большую частку жыцця чул рускую польскую. Нбы нейк лс неблажымы круе рукою таго, хто пша. Нбы цень мац, прамац сх продка, што прайшл па зямл з дня з ялення на й людзей народа, кал пачынаеш псаць не так, як думал гаварыл яны немнуча пачынаеш фальшывць. У стараданя часы, кал яшчэ не склался нацы, мова магла зрабцца мртвай мовай, як латынь.

Але тады мовы был практычна немручыя. Тая ж самая латынь не тольк нарадзла сю сям ю раманаскх мо ад Аргенцны да Румын не тольк, будучы жо мртвай, цэлым стагоддзям была мовай паэз навук, але зараз уплывае на нас творам Катула Вергля, Гарацыя Авдзя, прымушаюць смяяцца плакаць. Што жо хадзць далка за прыкладам новая беларуская лтаратура пачыналася з пераробк Верглевай Энеды, той жа самы Верглй вадз па пекле аснавальнка новай тальянскай паэз, першага паэта новага

часу Дантэ. У новы час скон немагчымы для кожнай больш-менш развтай мовы. Нават неразвтая ладна плывае на свах сыно. Ян Баршчэск мнулым стагоддз напса па-польску Шляхцц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях, але зараз мала хто з такой выразнасцю паказа быт беларуса, псхчны склад ягонай душы, яго нацыянальны характар самую Беларусь. Мцкевч пша па-польску, але рэал яго твора цалкам беларускя, але старэйшыя навейшыя яго даследчык

лчаць, што сам склад яго мыслення бы беларуск, але творы ягоныя страката перасыпаны вялкм мноствам беларускх сло тых беларуска-польскх барбарызма, што был ласцвы шляхце беларускага паходжання. Нездарма ж у паэта Канстанты Галчынскага сць верш, герой якога, чытаючы Мцкевча, нападае на слова свежоп, перагортвае се, якя сць слонк польскай мовы, не знаходзць такога , не смеючы не верыць Мцкевчу, з язджае з розуму. Ужо шэпчуць вакол

Што гэта зраблася з хлопца Дзякую, пане Адам Я ахвяра свежопа. Пераклад. У.К. А на самай справе Мцкевч проста палянзава звычайную беларускую сврэпку або сврэп. Не тольк беларусзмы был яго творчасц. Чытаючы Парыжы лекцы аб славянах, н сказа пра беларускую мову, што гэта найбагацейшая найчысцейшая з усходнеславяскх мо, адзначаная знслай прастатой. Мова немручая. Воляю абставн рландцы, напрыклад, амаль страцл яе.

Свф, Уайльд, Шо, дзесятк ншых людзей, што з яляюцца гонарам англйскай лтаратуры, был рландцы, любл свой народ, але псал воляю няшчасных абставн па-англйску. вось цяпер рландская, як валлйская, баскская, рыт, як мовы народа Афрык, якя сотн год ляжал заняпадзе, устал. Бо мова душа народа, тольк на й можа народ найбольш пона выказаць сябе. Наш лс бы так. З часо росквту старажытнай беларускай мовы прайшл стагоддз вынарадавання, забыцця свядомага

забойства. Акрамя гушчы народнай тольк нешматлкх прыватных школах з закураным бэлькам, у школах, дзе настанчал адстаныя салдаты ц старыя дзячк дзе вучыл акрамя псалцры хба начаткам псьма лчэння, гучала яшчэ беларуская мова. Але было гэта ад беднасц, а не ад багацця. Кнганошы насл кнг з-за мяжы, за гэтыя беларускя кнг м часта плацл кулям салдаты з кардона. Але нхто с адно не мог адштурхнуць народ ад свай кнг.

Кнг палл, супраць х выдавал казы, забаранял самыя словы беларуская мова. Але с гэта, як насмяханне над паночна-заходн нарэччам нчога не дало не магло даць, пакуль беларуская баба стаяла з рагачом ля печк, пакуль гэтая баба спявала калыханку над лповай калыскай. Мала таго, усе разумел с з большай яснасцю, што без яе, без гэтай мовы, немагчыма. Яна ладна грукала светлыя дзверы. Нават панам гандлярам яна неабходная.

Моцныя свету гэтага, без яе вы падсячэце ног эканомцы развалце гаспадару, бо не на французскай жа вам размаляць з тым, хто працуе, без каго вы здохл б з голаду Але, не кажучы жо аб гэтай публцы, яна неабходная сапрадным. Фалькларысты вы збяднце чалавецтва на адзн з самых багатых фальклора на зямл. вось забароненая мова, амаль разбураная свай лтаратурнай, друкаванай галне, рассыпаецца самацветам запсах

Шэйна, Раманава, Федароскага многх дзесятка ншых. Лнгвсты таксама пачынаюць разумець, што беларуская мова гэта скарб таго, што вымерла другх мовах, што, акрамя самастойнай вялкай каштонасц, яна запаведнк, у якм сохранилось очень много древнего и важного для истории И.И.Срезневский, без ведання якога немагчыма славянскае мовазнаства наогул, немагчыма вывучэнне зразуменне ншых славянскх мо хняй гсторы. Рэлкт Так, кал хочаце, рэлкт, як перажы стагоддз.

Але рэлкт, што расце, развваецца, дыхае, дзе наперад волатавым крокам, як жыве будзе жыць вечна. Усе пачынаюць больш больш разумець гэта. Сама гсторыя ладна неабходна штурхае на прызнанне, на павагу, на захапленне багаццем прыгажосцю беларускай мовы. нават тыя, што адышл ад яе я разумею найлепшых з х , рана ц позна вяртаюцца да звонкага дзе густога чаго. Бо тольк так м можна сказаць ус. Чачот запсвае народныя песн сам складае вершы па зору гэтых песень.

Марцнкевч ад польскага верша прыходзць спачатку да беларускх, не вельм яшчэ спрытных верша, а пасля стварае шэдэр менавта на беларускай мове антуражу драматург Пнскую шляхту. Ус, здавалася б, занядбана, але невядомы пша Тараса на Парнасе яго ведае напамяць бадай што кожны беларус. вось Багушэвч, якому й бог загада, здавалася б, па выхаванн становшчу, забыць ус выбухае палымяным радкам

абарону сяго гэтага, забытага, стаптанага царам санонай сволаччу, грымць супраць ворага мовы народа , голас Калноскага. жо у слонк Насовча ваходзць больш за трыццаць тысяч адметных, панакроных, жывых, скрамтных сло. жо генй Купалы Багдановча стае над зямлй займаецца над ю далк яшчэ пакуль водсвет заранк. Першыя настанк выходзяць на новую нву. гэта хняй немручай працы, хняму дбанню, хнм бяссонным начам у многм многм павнны мы быць удзячным за тое, што мова наша стала яваю для мльна, што яна мае права

патрабаваць токой жа самай паваг, як се мовы зямл. Мы я кажу мы, бо я таксама былы настанк нкол не павнны забываць, накольк годная наша праца хто стая ля яе вытока, сам настанчал, сам складал першыя буквары чытанк Цтка, Купала Колас мяркуючы па см, някепска ведал сваю справу зусм нядрэнна правял яе жыцц. Яшчэ на зары нашага стагоддзя. Дбаннем х соцень ншых мова набрае слу, цврдая, як сталь, грубая, як

сялянскя далон пяшчотная, як спе беларускага гвала. Яшчэ часам запнаючыся на абстрактных тэрмнах, яшчэ нясмела вымаляючы навуковыя фласоскя тэрмны яна ладна бярэ разбег. Яе жо не стрымаць. Першая сучасная трагедыя я не маю на вазе сярэдневяковых мстэрый аповесця, першы раман, першая паэма пасюль глыбокая зямляная прада дыяменты дажджу на пахучых майскх галнах, што н слова, то жэмчуг падае на срэбны шчыт. як бы часам н было цяжка з й ужо нчога не могуць

зрабць, як бы н душл яна стае , з яе мртвай царконаславяншчынай выходзць Якуб Колас, а са сцен школы, дзе вучаць хто ты естэсь адзн з найлепшых сучасных празака Янка Брыль. Беззямельныя перасяленцы цягнуцца на Далк Усход праз семдзесят год я чую беларускх всках на суры Суйфуне яе, маю мову, нечапаную, родную адвечна сваю.

Прыходзяць адыходзяць акупанты, усе гэтыя плсудчык эсэсманы, след хн знкае на твары зямным а яна стаць, бо каран яе глыбнях, дзе спяць тыя, хто стагоддзям песц, шлфава, бярог яе, лаканчную, гнуткую цврдую адначасова, спявучую, тую, што з найлепшай яснасцю дакладнасцю перадае думку чалавека, як жыве мж Гродняй Оршай, мж Асвеяй Лельчыцам. Думку тых, якя казал Хай не будзе таго святла, хто на досвтку табе здрадзе.

Яна вечная, бо ся яна як наш характар. Здаецца, кволая ад пяшчотнай мяккасц, яна раптам кдае наверх схаваную ад усх жалезную мужнасць слу як быццам дамогшыся свайго, б е, як пераплка жытах мякка, а за тры вярсты чуваць. Эль як салодкае вно, дзе як шкляной палачкай па крышталю, мяккае с, як, соннае цканне снчк гнязде. побач р, як гарошына свстку, дога, спявуча, адкрыта гучаць галосныя. А г прыдыхае так ласкава, як мац на лобк дзецку, каб пераста снць дрэнны сон.

Дык што ж лепей за цябе, мова мая, мова наша За цябе. даняя, за цябе, вечна жывая, за цябе, немручая тым, што жывая ты, што немручая ты, павнны се мы. Сялянка, што спявае, варушачы сена чалавек, як складае слонк, дзец, што гуляюць у пва дзяды, што баюць аб данм, паэты вучоныя. Але яшчэ гэта ледзь не самае важнае у тым, што ты немручая шмат паслуг першай настанцы школьнай выкладача лтаратуры выпускным класе. хняму таленту, нярымслвасц, працавтасц любов мы павнны дзякаваць за тое,

што ты моцна, уладна назасды пасяляешся душах дзяцей нука. А гэтых дзяцей нука таксама будуць настанк праваднк вялкх дэй чалавецтва дзцячыя душы. Праваднк вялкх дэй на вялкай роднай мове таму сам вялкя людз. Самая цкавая навука жыцце У якм узросте Вы адчул патрэбу псаць Што з явлася стымулам для гэтага У.К. Вельм рана. Чытаць пача у тры з паловай гады можа, нават крыху

раней, так што не помню, як вучыся гэтаму, чытаць лацнкаю псаць крыху пазней кепска чыта лацнкаю таксама тры з паловаю. Вершы спачатку голасам гавары напява, а пасля на паперы пса год з шасц. Пасля апавяданн пача псаць нават мн-п есы. Сам х люстрава. Стымул псання Сам не ведаю. Можа, процьма добрых кнг вакол жаданне паспрабаваць самому, няхай сабе слабей. Можа, тое, што у сям сваяк таксама не брахал, але фантазраваць любл мел, падтрымлвал пахвалой

добрую, вяслую вынаходлвую выдумку нкол з яе не смяялся, хоць бы зусм малы прыдума. Якм Вы памятаеце сябе дзяцнстве Што з уражання дзяцнства, на Вашу думку, найбольш спрыяла развццю таленту Якя творы народнай творчасц найбольш падабался Вам Км Вы хацел быць у дзяцнств, у падлеткавым узросце Любмыя гульн, занятк Любмыя дзяцнстве кнг Кал Вы пачал цкавцца гсторыяй

Беларус, у прыватнасц Што з явах прыроды найбольш цкавла Вас У. К. Што спрыяла Зно жа асяроддзе. Сваяк на суседзя шанцавала был людз спявучыя, вельм музычныя, многя з добрым галасам, з апавядальным талентам здзляюся, чаму не ста прафесйным спеваком бацька, псьменнкам дзядзьк, асаблва адзн. Усе з гумарам схльнасцю да рон у тым лку да самарон. Ну рос, як усе. З хняй бясконцай цкавасцю да сх з я прая жыцця.

З прынцыпам, як зараз ува мне не выветрыся гэта цкава а значыць я павнен гэта ведаць. не датычыцца асабстых сакрэта людзей гэтым у нас усе грэбавал, нехта мее значыць магу я. Нехта плавае, скача ваду, ловць змей дзеля яду, бабро, умее лазць па скалах значыць я магу. павнен гэта рабць добра, бо дрэнна нешта рабць сорамна. Народныя творы падабался се ад лрычных да грубых. Быць хаце ледзь не см на свеце за выключэннем, можа, вучонага-матэматыка, сапрады многае мею.

Люб, што се дзец, падлетк, юнак, што люб, тое раб добра, а што не люб кем нельга было прымусць рабць гэта. Нхто не прымуша. Фзчнае здзеянне нас выключалася. Хба што шлепака аднаго гады рады дадуць. Гсторыя была вакол, таму цкався й з самага ранняга зросту. гсторыя Беларус была цкавей за с, бо побач а кнг на гэту тэму было шмат. З явы прыроды зараз для мяне цкавей за ншыя кнг. Мне шкада, напрыклад, што будол пагубл найбольшую

найцкавейшую Мнску наваколл ферму тлей, заведзеную мурашкам-жывлагадоцам трох не даязджаючы да паваротк атобуса 38 з вул. Веры Харужай на бульвар Шачэнк, на беразе ручаны Канавы. Надта цкавае жыцц там кпела. се з явы прыроды захапляюць. Дагэтуль. Для Вашай кнг Зямля пад белым крылам наогул для сй Вашай творчасц неабходны самыя разнастайныя веды пра

Беларусь. Што Вам дала самаадукацыя Якя навук найбольш цкавяць У. К. Веды пра Беларусь панесла пераважна самаадукацыя, назральнасць, цканасць. Мала месца, якя не выхадз бы ласным нагам. Навук цкавяць усе. Дакладныя менш. А больш за с самая цкавая навука жыцц. Якя мясцны Беларус Вы найбольш любце ведаеце У. К.

Люблю се месцы на Беларус. Ведаю таксама се. Некаторыя болей, некаторыя меней. Найбольш Прыдняпрое, Палессе, Прыдзвнне, Наваградчыну А се ведаю се люблю. яшчэ Далк Усход, Украну, Урал, горны Крым Каказ пасля Беларус, больш за с мора. ншыя краны люблю. нават кал нейкай не быва почасту ведаю яе лтаратуру, геаграфю, гсторыю лепей за некаторых тамтэйшых ураджэнца.

Ведаць гэта адзнае вартае на зямл. Пасльна мець другое. А ведаць мець гэта сць фундамент чалавека, якм н, чалавек, павнен быць. Дзе Вам найлепш працуецца у горадзе, всцы, доме творчасц г.д. Ц любце Вы сам працэс псьма Чым пшаце ц друкуеце на машынцы Ц любце свой рабочы стол, кабнет Кал можна, апшыце х.

У як час дня Вам найлепш працуецца Пшаце кожны дзень Па кольк гадзн У. К. Найлепш працуецца тым месцы, якое дае настрой для працы. Таталогя, але так. На гары адрыне, у хаце на всцы, у купэ, у кватэры сябе за сталом. Пасюль, кал сць настрой жыць паната гэтага жыцця. Тольк пшу. Добрым пяром на добрай паперы. Машынк не разумеюПрацэс псання адна з найвялкшых асалод на

зямл, кал сць настрой. трэба мець гэты настрой выклкаць. Люблю свой стол кабнет. Многа кнг, стол, тахта, рэчы з розных канцо зямл, з якх кожная можа быць вусным апавяданнем пра нейк выпадак у жыцц. Улюбнага часу працы няма. Раней больш люб працаваць ноччу. Цяпер кал з явцца настрой. Працую не кожны дзень. Магу адну думку, адзн сказ у дзень запсаць, а магу сядзець па дзесяць гадзн,

тыдзень, месяц, некальк месяца. Якя кнг Вы асноным збраеце Ц сць у Вас падзел чытанне з пэнай мэтай, напрыклад, навуковай, чытанне,так сказаць, для душы ц нават проста для таго,каб адпачыць ад працы Кал падзел сць, што чытаеце для адпачынку Чым любце займацца вольны час У. К. Кнг спецыяльна не збраю. Тольк любныя мастацкя, слонк даведнк, геаграфя, гсторыя археалогя.

Асядаюць кнг, прыдбаныя з пэнай мэтай, для работы, для душы, для адпачынку кнг-дзвак, кнг-загадк, кнг рэдкага лсу, дэтэктывы г.д. У вольны час люблю ездзць, проста швэндацца мж людзей, знамцца з людзьм цкавым небывалым дужа памыляюцца тыя, што клчуць мяне рамантыкам. Няма мяне амаль тыпа выдуманых, падзей, якх не было або не магло быць. Я проста валодаю спана здольнасцю знаходзць такх людзей, трапляюць у абставны рэдкя апсваючы х, я карыстаюся

вымыслам у найменшай ступен. Ц лчаце Вы, што Вас сць дзвацтвы Як, на Вашу думку, у Вас характар, тэмперамент У якх адноснах знаходзцца Вас фантазя з лагчным мысленнем Ц любце Вы марыць, даваць волю фантаз Ц верыце мастацкую нтуцыю У. К. Псанне жо само па сабе дзвацтва, нешта не зусм будзннае. А мяне, да таго, штодзнным жыцц дзвацтва хапае. Лчу, што без х псьменнка няма.

Аб характары тэмпераменце мам сведчыць лепей за с ма жыцц мае кнг. Фантазя неадлучна ад логк, свайго фундамента. начай гэта грушы на вярбе. Марыць даваць волю фантац першае, што складае псьменнка. Мастацкая нтуцыя таксама. Назральны Вы чалавек Якая Вас памяць Ц сць кнжк для запса Ц ствараеце папярэдне план твора на паперы

У. К. Думаю, што я назральны, часам нават вельм. Памяць добрая на тое, што трэба. Што не трэба забываецца адразу. Нават важнае з бытавога боку. Магу памятаць адценне, пах, мгненны вобраз гадам забыць аб учарашняй важлвай але нецкавай размове. Кнжк для запса сць. Многа. Менавта для назва, мн нш. А то, бывае, бачыш чалавека, як жывога, а назву вск забы.

Бранебойную дэталь памятаеш, а кольк год гэты чалавек працуе, скажам, падводным археолагам вылецець з галавы круццца, а не спомнш. План абавязковы. Спачатку агульны, пасля с больш больш удакладнены аж да асобных рэплк. зно, зно. Урэшце план ужо амаль твор у гэты момант н перапэцканы так, што чорт не разбярэцца. А пасля пшу начыста, амаль без правак. Бо с жо ясна. Часам, прада, геро пачынаюць хулганць, весц сябе не так, яе было задумага. я х засды слухаюся

даю м волю. Бо кал яны жо робяцца самастойныя гэта азначае, што рэч удаецца, што яна жыве. Вы псьменнк рамантычнага складу. Значыць, Вас цкавць ус незвычайнае. Што канкрэтна хоць па творах можна, безумона, многае явць, але с ж не с, ад атара пачуць важней Ц сць прататыпы Вашых негстарычных асоб, напрыклад, у Чазен У. К. Я не псьменнк рамантычнага складу. Хто хоча, каб я яго паважа хай здасць гэта азначэнне,

гэты ярлык у арх. Я, можа, больш чым хто, авантурыст хоць нкол не шука у авантурах выгады, жыцце падсовае мне такх людзей, такя выпадк, якя не назавеш штодзнным. Ищущий обрящет. Ищите и обрящете гэта яшчэ святое псьмо гаварыла. Вось, скажам, падзе тольк дзесяц дзн верасня 1987 года. З 9-га па 21-га. Палт у Душанбэ. Паход у Варзобскую цяснну.

Пастух, што спускался з гор з чародам. Старажытная крэпасць у Тсары. Рынк х людз. Музе. Керамка яе вывучэнне Будоля Нурэкскай ГЭС. Над гарам Самарканд. Узбекскае вяселле ля Гур-Эмра. Абсерваторыя Афрасябе. Начны кшлак Вярзобе. Пералт у Абхазю выхад у мора з рыбакам, якх ведаю шмат год. на мам шляху егеры, змеяловы, чабаны, начлег

на Марыяцкай вежы Кракаве, скалалазы, ганчары, свяшчэннк, народныя майстры скрыпак, следчыя г.д. Гэта не рамантыка. Такм жыццм жывуць многя тысячы людзей. я хачу жыць жыву, як яны, люблю х, апсваю. А тое, што мне на гэта шанцуе ну што ж, лтасць лсу. Сцэна кактэбельскай млцы. Пагранчнк затрымал. Мар Каго затрымал Мы яго шмат год ведаем. Добрыя людз се спяць, а гэты псх лазць ноччу па скалах.

Мне гэтыя словы самая дарагая знагарода. Прататыпы засды сць, нават у негстарычных мах асоб. У Чынез гэта Няппва Шчукн, каптан МРС-200, чэмпн яхтсмен Ляпн, энтамолаг з Харкава Лсоск дзядзька Сакрат. Ясна, што яны чымсьц багацей разнастайней, а чымсьц бяднейшыя за арыгналы. Якя гастарычныя асобы, якя перыяды сусветнай гсторы Вас найбольш цкавяць Жыццвы лс якога дзеяча культуры, якога мастака

Вас найбольш захапляе Якя архтэктурныя збудаванн Мнску Вам найбольш падабаюцца , наогул ц па таму шляху н развваецца У. К. Асобы эпох, якя цкавяць. Ключавыя эпох а Беларус гэтым сэнсе пашанцавала, яна ся з гэтых эпох, кал вырашаецца лс Краю, лс Чалавека з вялкай лтары. людз такя цкавяць. Якя адстойваюць у сабе Чалавека, нягледзячы н на якя абставны хлусню асаблва.

Наконт дзеяча культуры пакуль не скажу. Дога гаварыць. Таму што кожная культура тысячы такх дзеяча. тольк шматлкай разнастайнасц асоб яна нараджаецца, сапрадная культура. начай грамада-сфанафора Максма Багдановча, злачынная аднастайнасць. Таму Мнск, якм яго хочуць зрабць некаторыя архтэктары злачынства. А м павнны жыць жывацца разнастайныя элементы. Як

Вы спрымаеце сучасны быт наогул , у прыватнасц, народную стылзацыю м Як, на Вашу думку, неабходна выховаць нашу моладзь у любв да нацыянальнай культуры У. К. Сучасны быт, народная стылзацыя. Кал далыя вельм падабаюцца. сць на гэтым шляху, ясна, выдатк, але яны патрэбны. Бо лепей нават з крывой мордай, чым зусм без яе. Выховаць любо да нацыянальнай культуры можна адным тольк спосабам выхаваннем у чалавеку гордасц за

свой народ яго дзеянн гсторы. у сучасным працай, часам непасльнай, па асвеце моладз, па абудженн й глыбокх веда аб свах людзях свам кра. Кал се будуць працаваць над гэтым на гран свах магчымасцей грамадства здолее с. Вось некальк сло. Можа, калсьц яшчэ вярнуся да гэтага. З уладзмрам КАРАТКЕВЧАМ Гутарыла Таццяна ШАМЯКНА